Waarom oplossingsgerichte journalistiek?

Steeds meer mensen mijden het nieuws. Misschien heb je het zelf al gemerkt in je omgeving, met opmerkingen als ‘het is alleen maar ellende’ of ‘wat moet ik ermee?’ Mensen die het volgen van nieuws simpelweg niet meer aan kunnen. Vaak gaat dit nog gepaard met een verontschuldigende opmerking als ‘Ik vind het echt heel erg van mezelf, maar…’

Dit fenomeen is onderzocht en bevestigd door wetenschappers van de Universiteit van Oxford. De overweldigende nieuwsstroom, gevoelens van machteloosheid en giftige online discussies leiden ertoe dat velen zich afkeren van het nieuws, soms voor altijd.

Deze reactie op het nieuws is begrijpelijk. Ook wij als journalisten lopen soms tegen cynisme aan. Bij het dagelijks volgen of maken van nieuws is het moeilijk om niet te vervallen in een  gevoel van déjà vu wanneer er weer een nieuw schandaal aan het licht komt. 

Nu heeft (onderzoeks-)journalistiek natuurlijk niet als doel om mensen een goed gevoel te geven. Het wil de macht controleren en het publiek informeren. Grote bedrijven in de gaten houden, zodat ze zich twee keer achter de oren krabben als ze iets ongeoorloofds plannen. Machthebbers verantwoordelijk houden als het misgaat. Zonder dit soort kritische en onafhankelijke (onderzoeks-)journalistiek kan een democratie niet functioneren.

Oplossingsgerichte journalistiek is geen goed nieuws show

Het is alleen niet het hele verhaal. Als dit het enige is dat de journalistiek te bieden heeft, blijft er uiteindelijk maar weinig publiek over waarvoor de macht moet vrezen.

Inspireren

Oplossingsgerichte journalistiek wil de balans herstellen door inspirerende en hoopvolle verhalen te maken. Want hoewel het dagelijkse nieuws anders lijkt te suggereren, werken mensen overal ter wereld aan het bedenken en in de praktijk brengen van oplossingen. 

Oplossingsgerichte journalistiek is geen goed nieuws show. Het herstellen van de balans betekent niet dat er voor elk ‘hond bijt man’-verhaal een ‘hond redt man’-verhaal moet komen. Het onderzoekt oplossingen. Ze houdt deze kritisch tegen het licht en beschrijft wat werkt, wat niet en om welke redenen, benadrukt ook het Solutions Journalism Network. Het is geen lobby voor een specifieke oplossing maar een onafhankelijke feitelijke beschrijving.

En als een oplossing effectief blijkt te zijn, kan dit ook dienen om politici ter verantwoording te roepen. Want stel dat land X er wel in slaagt om de CO2-uitstoot substantieel terug te dringen, waarom doen we het in land Y dan niet?

Betrekken

Bovendien vergroot oplossingsgerichte journalistiek de betrokkenheid van het publiek, volgens communicatiewetenschapper Andreas Schuck, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Door te laten zien hoe individuen en gemeenschappen positieve impact kunnen hebben, kan het lezers motiveren om zelf in beweging te komen. Dit versterkt het gevoel ‘dat het uitmaakt wat we doen en dat het in onze macht ligt om dingen te veranderen,’ aldus Schuck. 

Er bestaan al tal van (internationale) nieuwsorganisaties die tegen de stroom in gaan. Na tien jaar ervaring in de onderzoeksjournalistiek willen ook wij het anders gaan doen. 

PAJ nodigt je uit om deel te nemen aan dit proces. Je kan met ons meedenken en praten over oplossingsgerichte journalistiek door jouw tips, vragen of ideeën met ons te delen.

Blijf dit dossier volgen via deze pagina, en volg onze nieuwsbrief en social media om updates te ontvangen:

Word jij enthousiast van onafhankelijke onderzoeksjournalistiek én ons toekomstplan om naast problemen ook oplossingen aan te kaarten? Steun Platform Authentieke Journalistiek vandaag nog met een eenmalige of maandelijkse donatie, en help ons om ons werk voort te zetten.